باکو به مسکو هشدار داد: هر کاری علیه آزربایجان انجام دهد، جهان تورک را در مقابل خود خواهد دید. 01 ژانویه 2025

باکو به مسکو هشدار داد: هر کاری علیه آزربایجان انجام دهد، جهان تورک را در مقابل خود خواهد دید.
01 ژانویه 2025

پس از سقوط هواپیمای آزال  حقیقتی در مورد روسیه آشکار شد. هم اکنون برای همه روشن است که آزربایجان از هیچ کشوری از جمله روسیه ابایی ندارد. برخلاف آنچه گفته می شود، ما هیچ ترسی از روسیه نداریم.

موضع قاطع رئیس جمهور ایلهام علیئو این موضوع را بار دیگر در دستور کار قرار داد: آزربایجان به هیچ کشوری که بخواهد روی خط قرمزش پا بگذارد امتیازی نمی دهد. برخی ادعاها وجود دارد؛ گفته می شود که روسیه قطعا به این رفتار متکبرانه و غرورآفرین باکو پاسخ خواهد داد. مسکو با آزربایجان چه می تواند بکند؟

حیدر اوغوز  تحلیل گر سیاسی آزربایجان گفت که آزربایجان از روزی که وجود دارد ترجیح داده است در صلح، در کنار هم و در شرایط مسالمت آمیز با همه همسایگان خود زندگی کند.  باکو اکنون هم این حساسیت را حفظ کرده است.

وی درباره روابط روسیه و آذربایجان گفت:
بدون شک روسیه یکی از بزرگترین همسایگان ما است و ما علاقه مند به همکاری اقتصادی و سیاسی با این کشور هستیم. برای این منظور ما باید به غرور ملی، منافع ملی ، تمامیت ارضی و حاکمیت یکدیگر احترام بگذاریم. آزربایجان تا جایی که ممکن است سعی می کند در روابط با همه همسایگان خود این خط ظریف را زیر پا نگذارد. البته از همسایه هایش هم انتظار همین برخورد را دارد.

رئیس جمهور آزربایجان در این زمینه به درستی انتظار اقداماتی را از همتای روس خود دارد. یکی از این اقدامات عذرخواهی در سطح پوتین است.

نکته دوم اعتراف به گناه است. یکی از خواسته های اصلی آزربایجان این است که عاملان این حادثه تحریک آمیز در محاکم قضایی پاسخگو و به خانواده های کشته شدگان و مجروحان غرامت بپردازند. روسیه هنوز یکی از انتظارات ما و مهمترین آنها را برآورده کرده است: ولادیمیر پوتین تماس گرفت و از ایلهام علیئو عذرخواهی کرد. با این حال، سایر مطالبات ما همچنان باقی است. امیدوارم روسیه که یک کشور جدی است به سایر تعهدات خود در قبال آزربایجان عمل کند. به ویژه کسانی که هواپیمای ما را ساقط کردند و کسانی که باعث مرگ ده ها شهروند ما شدند باید به درستی مجازات شوند.

خواسته های ایلهام علیئو کاملاً با موازین حقوق بین الملل مطابقت دارد و  روسیه هم باید به آنها عمل کند.

“شما می دانید که روسیه برای جامعه جهانی با تصویری شناخته می شود که قانون را به رسمیت نمی شناسد، حامی استبداد است و به احساسات همتای خود اهمیت نمی دهد. به همین دلیل است که مشمول تحریم های بین المللی است. روسیه باید تصویر خود را تغییر دهد، خود را به عنوان طرفی نشان دهد که به قوانین بین المللی احترام می گذارد و سعی کند حتی یکی از دوستان نادر خود را از دست ندهد. ناگفته نماند که ناتوانی در زدودن چنین تصویر منفی از او می تواند برای او بد باشد و منجر به انزوای کامل شود. در نتیجه روابط نه تنها با آزربایجان، بلکه با کل جهان تورک آسیب می بیند، انحطاط اقتصادی شتاب می گیرد و شاید هم مانند سلف خود، اتحاد جماهیر شوروی، متلاشی  شود و به آرشیو خاک آلود تاریخ برود».

حیدر اوغوز در مورد تأثیر مسکو بر باکو در نتیجه افزایش تنش بین روسیه و آزربایجان، قانون سوم معروف نیوتن را در رابطه با این موضوع ذکر کرد:

«روزی روزگاری نیوتن گفت که اگر جسمی بر جسم دیگر تأثیر بگذارد، جسم دوم با همان نیرو بر جسم اول تأثیر می گذارد. یعنی قدرت مقاومت برابر با قدرت ضربه است.

امروز روسیه ممکن است بسیار برتر از آزربایجان با سرزمین های وسیع و جمعیت زیاد به نظر برسد. اما وضعیت او اصلا دلگرم کننده نیست. او از نفوذ نه تنها بر آزربایجان، بلکه به قول خودشان بر کشوری بسیار کوچکتر و ضعیفتر مانند ارمنستان خودداری می کند و جبهه دومی را علیه آن باز می کند. زیرا امنیت آن بسیار حساس است و یک فشار کوچک می تواند منجر به نابودی  آن شود.”

به گفته این مفسر سیاسی، تاریخ بارها ثابت کرده است که قدرت دولت ها با وسعت و جمعیت آنها سنجیده نمی شود:

“قدرت دولت ها در انگیزه جمعیت آنها نهفته است. خود پوتین اخیرا اعتراف کرد که 10000 نیروی منظم ایران و سوریه در مقابل 350 نیروی نظامی نامنظم جولانی در سوریه فرار کردند. اما او نگفت که یکی از کسانی که فرار کرد ارتش روسیه بود. البته تعداد انگشت شماری از گروه های مسلح جولانی این قدرت مرموز را از توانایی خود در ایجاد انگیزه می گرفتند. چیزی که به او انگیزه داد این بود که حق با او بود و در یک جنگ عادلانه شرکت کرد. تاریخ بارها ثابت کرده است که طرفی که منصفانه بجنگد و آماده جنگ باشد همیشه برنده است. حتی اگر طرف دشمن از نظر نیرو قویتر باشد.

داستان معروفی در مورد رهبر تاریخ بزرگ تورک، مته خان وجود دارد. گفته می شود وقتی ارتش یک میلیونی چین به مته خان حمله کرد، او خندید و گفت: «هر چه باشد، ما به او حمله می کنیم. به یاد داشته باشید، هر چه چمن متراکم تر باشد، کنده شدن آن آسان تر است.” در واقع، سربازان مته خان ارتش بزرگ چین را با تاکتیک های نظامی کاملاً آماده خود درهم شکستند. چرا؟ زیرا ارتش مته خان جنگی عادلانه داشت و از وطن و منافع ملی محافظت می کرد.

هواپیمای غیرنظامی سرنگون شد

آزربایجان نیز که اتباعش در نتیجه آن جان باختند، طرف برحق است. روسیه اگر عقل داشته باشد جرأت جنگ با آن را ندارد، به ویژه در شرایط سخت کنونی، به بی عدالتی خود اعتراف کرده و عقب نشینی خواهد کرد. این نکته را نباید نادیده گرفت که آزربایجان بخشی از جهان بزرگ تورک است و تنش ناعادلانه علیه آن، جنگی با کل جهان تورک است. اگر روسیه این ریسک را بپذیرد، می تواند تورکیه، آسیای مرکزی و حتی جوامع تورک را در درون خود ببرد. در نتیجه دریای سیاه را که تنها درب جهان و آب های گرم است، به طور کامل از دست می دهد. من باور ندارم که روسیه این تهدید را که کاملاً آن را متزلزل کند، پذیرفته باشد.»

حیدر اوغوز رد نمی کند که اگر مسکو به خواسته های باکو عمل کند، با تنش جدی در قافقاز شمالی مواجه خواهد شد: «بنابراین، یکی از خواسته های رئیس جمهور آزربایجان مجازات مجرمان است. بر کسی پوشیده نیست که این خواسته شامل مجازات رهبر چچن می شود. رهبر چچن در واقع توسط ژنرال های روسی به عنوان یک طرف غیر ضروری و دستکاری کننده جنگ تلقی می شود. ترکیب این دو عامل ممکن است به دورنمای برکناری رمضان قدیروف، رهبر چچن از قدرت منجر شود. در نتیجه وضعیت جدیدی را در قافقاز شمالی که از ظلم و ستم آن خسته شده است ایجاد خواهد کرد. بنابراین، مبارزه برای سرزمین های خود مردمان قافقاز شمالی، که اعصابشان سال ها به دلیل تقسیم ارضی ناعادلانه تحت فشار بوده است، می تواند آغاز شود. از این نظر، سرنگونی عمدی هواپیمای آزربایجان یا سانحه آن تأثیری بر ثبات داخلی روسیه نخواهد داشت».